Lubań, tak jak wiele innych miast w Polsce boryka się z problemem smogu.
Od dwóch lat Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi w naszym mieście pomiary powietrza, które wskazują na istotny problem jakości życia mieszkańców związany ze złym stanem czystości powietrza w sezonie grzewczym. Kilka czynników wpływa na taką sytuację. Na część z nich, takich jak konfiguracja terenu (słabo przewietrzana dolina Kwisy) nie mamy wpływu. Niestety zastój gospodarki w mieście w latach 90. i początkach XXI wieku, a także towarzyszące mu wysokie bezrobocie sprawiły, że wielu mieszkańców miasta dotychczas nie inwestowało w wymianę urządzeń grzewczych. Wraz z poprawą zasobności lubanian wzrosło także zainteresowanie wymianą starych pieców. Istotny wpływ na poprawę sytuacji miała również zmiana świadomości ekologicznej, a także zmiany prawne, takie jak zakaz sprzedaży pieców węglowych starych typów czy zakaz palenia węglem brunatnym. Bardzo istotnym bodźcem, niestety jeszcze słabo zauważanym, jest obowiązek likwidacji starych pieców węglowych oraz kominków na drewno (chyba, że posiadają filtry) do końca 2023 roku (wówczas jego realizację będzie mogła kontrolować Straż Miejska). Ponadto w przygotowywanych dla poszczególnych miast i województw uchwałach antysmogowych, widoczne jest dążenie do wprowadzenia całkowitego zakazu palenia węglem i drewnem w indywidualnych paleniskach na terenach dużych miast i uzdrowisk.
Skażenie powietrza jest wyjątkowo trudnym do opanowania zjawiskiem. W pewnym zakresie jednak miasto ma wpływ na elementy, które mogą przyśpieszyć poprawę jakości powietrza. Można tu wymienić m.in. inwestycje w sieci ciepłownicze, edukację ekologiczną, pomoc mieszkańcom w inwestycjach w inne źródła ciepła oraz przeprowadzanie przez Straż Miejską kontroli palenisk (zakaz spalania węgla brunatnego, wilgotnego drewna czy odpadów).
W ramach miejskiego programu wymiany systemów ogrzewania opartych na paliwie stałym lub biomasie na ekologiczne źródła ciepła, na początku maja br. zostały podpisane ostatnie umowy z właścicielami nieruchomości. Warto przypomnieć, że na bieżący rok na to działanie w budżecie miasta została wyasygnowana kwota 100.000 zł. W styczniu w ramach tygodniowego naboru do Urzędu Miasta Lubań wpłynęło 28 wniosków. Dodajmy, że zgodnie z regulaminem były to zadania już zakończone. Powołana w celu weryfikacji wniosków komisja, składająca się m.in. z osoby z uprawnieniami budowlanymi, zweryfikowała ich treść pod kątem zgodności z regulaminem i obowiązującymi przepisami, zwłaszcza w zakresie prawa budowlanego, certyfikatów, wykonania dopuszczeń do użytkowania przez uprawnione podmioty czy odbiorów kominiarskich. Dodatkowo sprawdzono wymianę urządzeń bezpośrednio na terenie nieruchomości. Spośród złożonych wniosków, 27 spełniało wymogi i zostały przyznane dotacje, łącznie na kwotę 101.765,20 zł. Przyznano je właścicielom 8 domów, spośród których 7 wymieniło stare piece na nowe minimum 5 generacji, a 1 podłączono do sieci ciepłowniczej. W przypadku właścicieli 19 mieszkań, 12 z nich zdecydowało się na instalację pieców gazowych, a 7 na podłączenia do sieci ciepłowniczej.
Chętnych na wymianę starego ogrzewania węglowego na ekologiczne i mniej uciążliwe było oczywiście więcej. Zgodnie z zapowiedzią Burmistrza Arkadiusza Słowińskiego, w drugim półroczu jeszcze przed rozpoczęciem sezonu zimowego 2019/2020 zostanie rozważona możliwość ogłoszenia ponownego naboru.
Warto przypomnieć, że w I kwartale 2019 roku trwał nabór chętnych do wymiany pieców w latach 2021-2022 w ramach konkursu ogłoszonego przez Urząd Marszałkowski (środki RPO). W sumie do miasta wpłynęły 134 wnioski. Dla każdej z tych nieruchomości przeprowadzono uproszczone audyty energetyczne zgodne z wymogami konkursowymi. Do dalszego etapu zakwalifikowano 122 wnioski, z tego na gaz – 75, CO – 39, biomasę (pelet) – 5 i pompy ciepła – 3. Na tej podstawie miasto złożyło wniosek o przyznanie środków zewnętrznych na realizację zadania pn. „Wymiana źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych na terenie Miasta Lubań”. Wniosek opiewa na kwotę 2.920.217,65 zł kwoty kwalifikowanej, z czego wnioskowana dotacja wynosi 2.482.185 zł. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi jesienią tego roku i wówczas dowiemy się czy i ewentualnie, ile środków za pośrednictwem miasta otrzymają wspomniani właściciele nieruchomości w Lubaniu na wymianę uciążliwych pieców na paliwa stałe. Jednocześnie swoje działania zintensyfikuje spółka miejska PEC, która w porozumieniu z właścicielami nieruchomości zaplanowała nowe inwestycje.
Podjęte różnokierunkowe działania powinny przynieść realną poprawę jakości powietrza w ciągu najbliższych lat.
(UML)